Tam Cốc – Bích Động được coi là địa điểm du lịch hấp dẫn nhất ở Ninh Bình với những cái tên nổi tiếng như: 'Vịnh Hạ Long trên cạn' và ' Nam thiên đệ nhị động'.
Cách thủ đô Hà Nội 100 km về phía Nam, khu du lịch Tam Cốc - Bích Động là một quần thể du lịch thắng cảnh vô cùng nổi tiếng và hấp dẫn mà du khách tìm đến bao năm nay. Trải qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử, nơi đây vẫn giữ được vẻ đẹp hết sức tự nhiên và cuốn hút đến lạ kỳ.
Tại đây, du khách sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp nguyên sơ thiên tạo, với nét đẹp của đồng quê còn mộc mạc và dân dã, với nhiều hang động mây nước hoàn quyện đưa con người chìm đắm vào thiên nhiên, tìm lại sự tĩnh tâm của tâm hồn cùng với những di tích lịch sử, văn hóa nổi tiếng trong và ngoài nước: chùa Bích Động, hang động Tam Cốc, đền Thái Vi, Động Tiên…
Nổi tiếng với vẻ đẹp “Sơn thủy hữu tình”, Tam Cốc – Bích Động là một danh thắng nổi tiếng nhất của Ninh Bình được ví như “Hạ Long” trên cạn; đồng thời nơi đây là nơi duy nhất vẫn duy trì nghề trồng lúa nước. Còn gì tuyệt vời hơn khi được ngắm nhìn những bông lúa chín rộ vào dịp cuối tháng 4, đầu tháng 5 Âm lịch, từ trên cao nhìn xuống du khách sẽ được ngắm nhìn những thửa ruộng kéo dài từ trong mép chân núi đá vôi ra gần giữa dòng sông, màu vàng óng của lúa cùng mùi thơm thoang thoảng nhè nhẹ đậm chất quê hương, bình dị dân dã làm say mê khách đến thăm.
Tam Cốc có nghĩa là ba hang gồm: hang Cả, hang Hai, và hang Ba. Cả ba hang đều dòng sông Ngô Đồng đâm xuyên qua núi tạo thành. Hang Cả dài 127 m xuyên qua một quả núi lớn, cửa hang rộng trên 20 m. Trong hang có nhiều nhũ đá rủ xuống với muôn hình vạn trạng, khí hậu mát mẻ. Cách hang Cả gần 1 km, hang Hai dài 60 m, trần hang có nhiều nhũ đá rủ xuống rất kỳ lạ, thu hút ánh nhìn của du khách. Hang Ba dài 50 m, thấp hơn so với hai hang kia, trần hang như một vòm đá.
Hành trình khám phá Tam Cốc được bắt đầu từ bến thuyền Đình Các, du khách sẽ được đi dọc dòng sông Ngô Đồng uốn lượn quanh co, được ngắm nhìn những dải núi đá kỳ thú hoặc có thể quan sát những loại thủy sinh phong phú xao động dưới làn nước và những cánh cò chấp chới trên ngọn cỏ năng hay cỏ lác mọc lúp xúp trên đầm, tất cả đều tạo nên một vẻ đẹp hết sức tư nhiên, thôn dã. Dọc theo dòng sông Ngô Đồng, du khách sẽ được thăm quan 3 hang xuyên qua núi. Thời gian đi và trở lại khoảng 2 giờ.
Nếu Tam Cốc mang vẻ đẹp nguyên sơ, tưởng như là đang ở chốn bồng lai nào đó thì Bích Động lại mang một vẻ đẹp cổ điển đậm phong cách Á Đông khó hòa lẫn. Cách Tam Cốc khoảng 2 km, Bích Động có nghĩa là “động xanh” gắn với núi đá. Đây là một trong những thắng cảnh được người xưa gọi là “Nam thiên đệ nhất động” tức là động đẹp thứ nhì trời Nam. Bích Động gồm một hang động nước đâm xuyên qua lòng núi và một động khô nằm trên lưng chừng núi (làm chùa Bích Động).
Chùa Bích Động được dựng từ thời Hậu Lê. Vào chùa, du khách sẽ được chiêm ngưỡng một quả chuông lớn đúc từ thời vua Lê Thái Tổ. Phong cảnh nơi đây hữu tình với nhịp cầu, khe suối, núi non dài tít tắp, những cây cổ thụ chen lấn với những mái chùa cổ kính, chùa nối liền với động, bốn mùa hoa thơm tỏa ngát.
Có thể nói, du khách đến Tam Cốc - Bích Động sẽ được “mãn nhãn” với những cảnh đẹp tự nhiên đầy thơ mộng từ dòng nước trong veo hay những bông hoa súng bên ở hai bên mé sông, bạn sẽ cảm tưởng như lạc vào chốn tiên cảnh khi xung quanh là núi cao, sông nước bao phủ. Đó là một vẻ đẹp khó trộn lẫn của đất Việt.